Weerbaarheid

Sensoa Vlaggensysteem

Korte inhoud: Het Vlaggensysteem helpt professionals om seksueel gedrag van kinderen en jongeren te beoordelen en er gepast op te reageren. Je kan het ook gebruiken om met de jongeren te bespreken welk seksueel gedrag wel of niet oké is. Het pakket bevat een handboek waarin het Vlaggensysteem wordt uitgelegd en onderbouwd. Ook bevat het pakket een set van 44 situatiekaarten waarop telkens een situatie wordt getekend van seksueel gedrag van kinderen of jongeren. Elke situatie is beoordeeld aan de hand van 6 criteria. Op basis van die beoordeling wordt een pedagogische reactie gesuggereerd. Ook bevat het pakket een set aanvullende werkkaarten met de 6 criteria voor beoordeling van situaties, een overzicht van de vlaggen die aan situatie worden toegekend, richtlijnen tot pedagogisch handelen en een checklist bij de criteria met observatiepunten en richtvragen. Achteraan het handboek staat de Normatieve lijst. Dit is een lijst van seksuele gedragingen die veel voorkomen op een bepaalde leeftijd (Sensoa, z.j.).

Doel: leren gepast reageren op seksueel gedrag en hoe je seksueel gedrag moet beoordelen.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Vlaggensysteem residentiële jeugdzorg – handleiding

Korte inhoud: Deze handleiding begeleid professionals om met jongeren die 24 uur per dag met elkaar in een groep wonen aan een veilig en ontwikkelingsgericht pedagogisch klimaat te werken. Er wordt geleerd om op een juiste manier met seksueel (grensoverschrijdend) gedrag om te gaan. De handleiding bestaat uit 4 onderdelen: hoe werk je een beleid uit, hoe gebruik je het Vlaggensysteem bij jongeren, hoe leren begeleiders vlotter te communiceren over seksualiteit en hoe pas je de criteria toe in concrete situaties (Movisie, 2017).

Doel: leren hoe je als professional kan werken aan een veilig en ontwikkelingsgericht pedagogisch klimaat.  

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/vlaggensysteem-residentiele-jeugdzorg-handleiding

---

Buiten de lijnen – onderbouwing

Korte inhoud: Dit boek is een onderbouwing van het pakket ‘Buiten de lijnen’. In dit boek worden volgende inhouden behandeld: Wat is gezond seksueel gedrag? Hoe situeer je seksueel (grensoverschrijdend) gedrag binnen de ontwikkeling van kinderen en jongeren? (De Wilde, Frans, Janssens, Storms, & Van Berlo, z.j.).

Doel: Leren gepast te reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Kriebels in je lijf

Korte inhoud: Aanvullende werkblaadjes bij de werkmap Goede Minnaars. Het pakket bevat oefeningen om de communicatie over seks te verbeteren en grenzen aangeven en -voelen (Frans & Degryse, 2010).

Doel: Op een creatieve manier relaties en seksualiteit bespreekbaar maken.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/kriebels-je-lijf-aanvullend-lesmateriaal-bij-goede-minnaars

---

Tussen de lakens – module seksueel grensoverschrijdend gedrag

Korte inhoud: Jongeren leren wat een grens is, hoe ze deze op een juiste manier kunnen aangeven en begrijpen van iemand anders. Het materiaal bestaat uit een handleiding met methodieken, casuskaarten, gevoels- en lichaamskaart, reactiekaartjes, symbolenkaartjes en mythekaartjes. Het pakket maakt deel uit van het volledige pakket Tussen de lakens (Verhetsel & Ciccarone, z.j.).

Doel: Leren wat een grens is, hoe ze deze op een juiste manier kunnen aangeven en begrijpen van iemand anders.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag op school

Korte inhoud: In deze 2 PDF’s krijg je een uitbreiding van het Vlaggensysteem van Sensoa. Er wordt uitleg gegeven over hoe er gepast gereageerd kan worden op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag bij kinderen en jongeren op school. Het eerste document bevat handvatten over de volgende onderwerpen: samenwerken met ouders, omgaan met diversiteit, aanrakingen en lichamelijkheid, nieuwe media et cetera. Ook een handelingsprotocol en omgangs- en gedragsregels zijn opgenomen. In het tweede document worden concrete situaties uit de praktijk weergegeven aan de hand van tekeningen (Frans & De Wilde, 2016).

Doel: Gepast reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag bij kinderen en jongeren op school.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/omgaan-met-seksueel-grensoverschrijdend-gedrag-op-school

---

Seksuele voorlichting aan mensen met een verstandelijke handicap

Korte inhoud: Beschrijft hoe seksuele vorming aangepakt kan worden op maat van personen met een verstandelijke beperking. Er wordt gebruik gemaakt van de hermeneutische cirkel om het verhaal van de persoon met een verstandelijke beperking in beeld te brengen. Het boek behandelt onder andere de emotionele ontwikkeling, lichaamsbeeld, weerbaarheid, relatievorming, masturbatie, verschillende geaardheden, et cetera (Bosch & Suykerbuyk, 2000).

Doel: Methodisch seksuele vorming aan de persoon met een verstandelijke beperking kunnen geven, op maat en over verschillende thema’s. 

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Heeft een vrouw ook een Piemel? (1ste editie)

Korte inhoud: Concreet, praktisch boek over emancipatie. Het boek confronteert de hulpverlener met zichzelf. “Dankzij een nieuwe methodiek leren we ons verplaatsen in het verhaal van een ander, staan we stil bij iemands vragen”. Weten mensen met een beperking het verschil tussen een man en een vrouw? Hebben ze ooit al seksuele voorlichting gehad? Het  verhaal van een man met een verstandelijke beperking en zijn kennis over seksuele voorlichting wordt besproken (Bosch, 2008).

Doel: Leren wat het verschil is tussen een man en een vrouw, informatie over seksuele voorlichting.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Sporen naar verandering

Korte inhoud: Sporen naar verandering reikt een “meersporenaanpak” aan voor seksuele delinquenten en zorgt ervoor dat de kansen op herval drastisch verminderen. Dit boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel gaat men in op de therapeutische sporen die de persoon klaarstomen voor de terugkeer in de maatschappij. Het tweede deel gaat men in op alle processen die men doorloopt binnen deze aanpak. Tenslotte gaat men in op de impact die dit alles heeft op hun hulpverleners (Baeke, 2009).

Doel: Adequate aanpak voor seksuele delinquenten die de kans op hervallen drastisch naar beneden haalt

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Begeleiding van seksueel misbruikte mensen met een verstandelijke handicap (1ste editie)

Korte inhoud: Dit boek is bestemd voor de begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking die slachtoffer werden van seksueel misbruik. Men gaat in op wat seksueel misbruik inhoudt en wat dit impliceert voor mensen met een verstandelijke beperking. Hoe ga je als begeleider het beste om met mensen die deze traumatische gebeurtenis meemaakten? (Bosch & Suykerbuyk, 2005).

Doel: Ondersteuning bieden aan mensen met een verstandelijke beperking die het slachtoffer werden van seksueel misbruik

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

SOS – snelle opvang bij seksueel misbruik van mensen met een verstandelijke beperking

Korte inhoud: Dit handboek helpt hulpverleners om gevallen van seksueel misbruik van mensen met een verstandelijke beperking adequaat aan te pakken. Het boek bestaat uit een theoretische achtergrond en een praktische insteek. Dit laatste deel beschrijft hoe cliënten met uiteenlopende ontwikkelingsniveaus, ouders en hulpverleners op weg kunnen worden geholpen. Er wordt een eerste-opvang-programma beschreven bestaande uit vier sessies waarmee je aan de slag kunt bij verschillende doelgroepen en hoe je dit op maat kan aanbieden (Ebbers, Scharloo, & Spijker, 2014).  

Doel: Snelle, adequate opvang geven aan mensen met een verstandelijke beperking die het slachtoffer werden van seksueel misbruik.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Van incident tot fundament: Vormgeving en implementatie van beleid rond bejegening, seksualiteit en seksueel misbruik

Korte inhoud: Drie instrumenten die handvatten aanreiken voor een veilig klimaat met aandacht voor preventie van seksueel misbruik. Instrument één biedt een kader dat gebruikt kan worden voor het vormgeven van een samenhangend beleid rond bejegening, seksualiteit en seksueel misbruik. Het tweede instrument  is gericht op de preventie van seksueel misbruik. Het derde deel is een leidraad voor de aanpak van vermoedens en meldingen van seksueel misbruik (Goes & Lammers 2005).

Doel: Preventie van seksueel misbruik.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Pubergids: Wat je wilt weten over de puberteit

Korte inhoud: In deze gids komen verschillende vragen aan bod die een jongere in de puberteit kan stellen. Zoals veranderingen in het lichaam, hoe omgaan met vlinders in de buik etc. Het boek is voor kinderen vanaf 10 jaar. Thema’s zoals menstruatie, relatievorming, lichaamsveranderingen, verliefdheid etc. komen aan bod. De brochure is kleurrijk en heeft veel visualisaties. Deze gids is voor jongens als meisjes (Padidar, 2018).

Doel: De jongeren leren over de puberteit aan de hand van video’s, afbeeldingen en informatieve tekstjes.

Te raadplegen via: https://pubergids.rutgers.media/

Oké?!

Korte inhoud: Bespreekbaar maken van het thema ‘seksueel grensoverschrijdend gedrag’ bij jongeren van 12 tot 16 jaar. Het spel bevat situaties, stellingen, doe-opdrachten en weetjes. Aan de hand van tekeningen waar er seksueel getinte situaties afgebeeld zijn, maak je het thema bespreekbaar. Deelnemers leren gepast te reageren en komen te weten waar ze voor steun terecht kunnen (Vergauwen, Frans, & Mestdagh, 2018).

Doel: Gepast reageren op seksueel grensoverschrijdend gedrag en komen te weten waar ze voor steun terecht kunnen.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/oke-spel-over-seksueel-grensoverschrijdend-gedrag 

---

Booost!

Korte inhoud: Spel voor kinderen en jongeren van 11 tot 14 jaar.Het bordspel bevat verschillende thema’s die aan bod komen tijdens de puberteit, namelijk weerbaarheid, lichaamsveranderingen, aanzien van anderen, gedrag op het internet. Er wordt op een spelende wijze inzicht verworven en in gesprek gegaan over de verschillende thema’s. Er zijn opdrachtenkaarten, discussiekaarten en vraagkaarten die gebruikt worden tijdens het spel (Pimento, 2018).  

Doel: inzicht verwerven in verschillende thema’s rond relaties en seksualiteit.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/booost

---

Vrienden en vrijers

Korte inhoud: Spel over vriendschap, relaties, het lichaam, seksualiteit en weerbaarheid. Ook onderwerpen zoals homoseksualiteit, seksualiteit met een andere persoon etc. Het bestaat uit verschillende afbeeldingen, hulpvragenkaarten en actiekaarten waarmee in gesprek kan worden gegaan. De kracht van de methode ligt in de kaarten met realistisch getekende afbeeldingen van menselijke situaties. De koffer is gebruiksvriendelijk. Vrienden en vrijers wordt gebruikt vanaf 16 jaar (Bureau Edubooks & Training, 2010).

Doel: Maak de verschillende thema’s bespreekbaar bij de jongeren, kijk welke kennis er al is en waar er meer uitleg vereist is.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek en https://www.sensoa.be/materiaal/vrienden-en-vrijers

---

Mag ik van jou

Korte inhoud: Een spel vanaf 10 jaar met 3-6 spelers. Het spel kan gespeeld worden door jongeren met een verstandelijke beperking. Seksualiteit en intimiteit wordt op een toegankelijke manier bespreekbaar gemaakt. Het spel bestaat uit afbeeldingen die gebruikt kunnen worden als memoryspel, kwartetspel en praatkaarten. Thema’s die aan bod komen zijn lichaamsdelen, vriendschapsrelaties, masturbatie, hygiëne etc. (König, 2014).

Doel: Speelse methodiek om seksualiteit en intimiteit bespreekbaar te maken op een laagdrempelige manier. Er worden verschillende thema’s aangehaald die bijdragen tot het uitbreiden van de kennis bij de jongeren.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/mag-ik-van-jou

---

Openhartige – seks talk

Korte inhoud: Een spel vanaf 16 jaar. Het spel wordt gebruikt om seksualiteit bespreekbaar te maken. Het doosje bevat 103 vragen over het thema ‘relaties en seksualiteit’ (Moodzz, z.j.). 

Doel: Seksualiteit bespreekbaar maken.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/openhartig-sex-talk

---

Seks is meer

Korte inhoud: Educatief seksueel voorlichtingsspel voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. Met dit spel maak je het thema ‘relaties en seksualiteit’ bespreekbaar. Jongeren leren hun gedachten en gevoelens uit te drukken via taal, een bewustwording van de gevoelens en gedachten van een ander, leren met rollenspelen emoties te uiten en hun wensen en grenzen aan te geven. Er wordt weergegeven wat de jongeren weten over het thema ‘relaties en seksualiteit’ (O’Lein, z.j.).

Doel: Leren gevoelens en gedachten te uiten, bewust worden van de gevoelens en gedachten van een ander.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/seks-meer-ganzenbord-spel-voor-jongeren-met-een-licht-mentale-beperking

---

Puberkwartet

Korte inhoud: Een spel vanaf 10 jaar met 3 tot 6 spelers. Het is de bedoeling om de meeste kwartetten te verzamelen. Thema’s die aan bod komen zijn, emoties, vriendschapsrelaties, liefdesverklaring, anticonceptie, weerbaarheid en seksueel overdraagbare aandoeningen etc. (Reitzema & van der Doef, 2007).

Doel: Via het spel verwerven de jongeren kennis over verschillende onderdelen van de puberteit, onder andere over het thema ‘relaties en seksualiteit’.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/puberkwartet

Lief lijf leven

Korte inhoud: Verschillende misverstanden tussen jongeren komen aan bod bij het flirten met iemand, het daten met iemand, relaties aangaan en beëindigen. Het audiovisueel materiaal biedt de jongeren meer inzicht in eventuele oorzaken en gevolgen van miscommunicatie tussen jongeren (Rutgers, 2011).

Doel: Inzicht verwerven in misverstanden omtrent communicatie en hoe communicatie te verbeteren.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/lief-lijf-leven

---

Liefdesplein

Korte inhoud: Verschillende filmpjes over het thema ‘relaties en seksualiteit’. Er kan gezocht worden naargelang het onderwerp dat besproken wordt (Schooltv, 2012). 

Doel: Op een leuke en visuele manier worden verschillende thema’s aangebracht bij de jongeren.

Te raadplegen via: https://schooltv.nl/programma/liefdesplein/

Goede minnaars

Korte inhoud: Werkmap om relaties en seksualiteit bespreekbaar te maken bij jongeren van 12 tot 17 jaar op een creatieve manier. De werkmap bestaat uit oefeningen i.v.m. kennis, spelvormen, rollenspelen etc. Thema’ s zoals verliefdheid, anticonceptie, internet en seksualiteit, iemand versieren komen aan bod (Frans, 2007).

Doel: Op een creatieve manier het thema ‘relaties en seksualiteit’ bespreekbaar maken bij de jongeren.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/goede-minnaars-werkmap

---

Werkbundel seks@relaties.kom!

De werkbundel geeft de jongeren inzicht in verschillende thema’s rond relaties en seksualiteit. Het thema relatievorming is terug te vinden van pagina 27 tot pagina 74 (Conix, Claerhout, & Ryckaert, 2005). 

Doel: Interactief verschillende thema’s aanhalen en kennis uitbreiden. Aan de hand van de vragen vergroot het inzicht in zichzelf en de ander. Jongeren leren over hun eigen lichaam en relatievorming.

Te raadplegen via: aanwezig in Tordale bibliotheek

---

Buiten de lijnen

Korte inhoud: Dit pakket bevat een Sensoa Vlaggensysteem voor kinderen en jongeren met speciale behoeften, waaronder een beperking. Het helpt je om gepast te reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren. Het pakket bevat 32 kaarten met tekeningen van concrete situaties van seksueel gedrag van kinderen en jongeren. Voor de leeftijd van 3 tot 17 jaar, voor kinderen en jongeren met een beperking (Frans, De Wilde, Janssens, Van Berlo, & Storms, z.j.).

Doel: Gepast reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren.

Te raadplegen via: Aanwezig in Tordale bibliotheek.

---

Mijn wens, mijn grens

Korte inhoud: Met dit lespakket kan er spelenderwijs gewerkt worden rond wensen en grenzen. Het pakket is beschikbaar voor verschillende leeftijdscategorieën:

• 2,5 tot 6 jaar: kleuter ontdekken hun eigen lichaam en leren lichaamsdelen benoemen. Spelenderwijs leren kleuters manieren om grenzen aan te duiden of om met afwijzing om te gaan. Er kan een gesprek gestart worden over grenzen: aangeven van eigen grenzen, aanvoelen van privacy, herkennen wanneer andere kindjes iets niet leuk vinden, toestemming vragen en zich inleven in elkaars gevoelens
• 6 tot 12 jaar: interactief of spelenderwijs leren nadenken over eigen grenzen en die van anderen. Kinderen leren de eigen attitude tegenover aanrakingen kennen, de wettelijke bepalingen omtrent (seksuele) grenzen, dat grenzen kunnen verschillen van persoon tot persoon, wat toestemming wel en niet is, hoe iemand, ook zonder woorden te gebruiken, kan tonen of die wel of geen contact wil en wat ze kunnen doen als ze online iets tegenkomen waar ze zich niet goed bij voelen
• 12 tot 18 jaar: aan de hand van de criteria van het Vlaggensysteem van Sensoa leren jongeren inschatten of een seksuele situatie oké is of niet, en leren toepassen op voorbeeldsituaties uit de omgeving. De jongeren leren dat ze zelf mogen beslissen wie er hun lichaam aanraakt, welke signalen erop wijzen dat iemand een aanraking leuk of niet leuk vindt, hoe ze kunnen reageren op ongewenste aanrakingen, inzicht krijgen in welk soort seksueel gedrag grensoverschrijdend is, nee zeggen wanneer ze zich niet goed voelen bij situaties (ook binnen een relatie), belangrijke organisaties kennen waarbij ze terecht kunnen voor informatie of hulp, praten over individuele verschillen rond hoe ze situaties beleven, weten dat er verschillende strategieën zijn om op ongewenst online seksueel getint gedrag te reageren, weten waar in hun omgeving ze terecht kunnen bij vragen rond seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag (Gijsel & De Laet, 2019) .

Doel: Spelenderwijs werken rond wensen en grenzen.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/mijn-wens-mijn-grens-lesmateriaal

---

Danny

Korte inhoud: Werkboek dat verschillende thema’s over sociale vaardigheden behandelt. Dit boek is bestemt voor leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Het boek bestaat uit 11 lessen die een verhaal van Danny weergeven en verschillende opdrachten aanbieden. Leerlingen kunnen deze zelfstandig of samen met een klasgenoot maken. Thema’s die onder andere aan bod komen zijn sociale vaardigheden, pesten, sociale media, ruzie, aan elkaar zitten en gluren (Hoefnagel, 2014).

Doel: Omgaan met sociale vaardigheden.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/danny

---

Deurtje open, deurtje dicht

Korte inhoud: Lespakket om met mensen met een verstandelijke beperking aan de slag te gaan rond weerbaarheid en relatievorming. Het behandelt eigenwaarde, zelfvertrouwen, gevoelens herkennen, benoemen en uiten, vriendschap en relaties en de verschillen daartussen, pesten, seksuele intimidatie en macht binnen relaties. De rollen in de video’s op de dvd’s worden voornamelijk gespeeld door mensen met een beperking. Het lespakket is geschikt voor mensen vanaf zestien jaar met een lichte tot matige verstandelijke beperking (van Andel, 2005).

Doel: Leren werken aan sociale weerbaarheid en relatievorming.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/deurtje-open-deurtje-dicht

---

Ja- en neen-gevoelens

Inhoud: In dit werkblad ziet de jongere telkens een foto van een situatie. Bij deze foto kunnen ze telkens enkele vragen beantwoorden over wat er gebeurt en hoe iemand zich daar bij voelt. Hiermee kan je het concept grenzen verder ontwikkelen bij de jongeren (Vzw Tordale, z.j.).

Doel: Door middel van werkblaadjes positieve en negatieve gevoelens bij situaties herkennen.

Te raadplegen via:

---

De weg naar grensoverschrijdend gedrag

Korte inhoud: Slides over de weg naar seksueel grensoverschrijdend gedrag. “Hebben mensen met een psychische en/of psychiatrische problematiek of mensen met een mentale beperking naast een verhoogd risico op slachtofferschap, ook verhoogd risico op daderschap?” (Verbeeck, 2019).

Doel: Informatie verkrijgen of de problematiek van een persoon een verhoogd risico op slachtofferschap of daderschap van grensoverschrijdend gedrag met zich meebrengt.

Te raadplegen via:

---

Je lijf, je lief

Korte inhoud: Lesprogramma over het aangeven van grenzen en wensen. Waarbij jongeren ondersteunt worden in het herkennen en respecteren van de eigen wensen en grenzen. Met als doel de relationele en seksueel gedrag te verbeteren (Brants, Storms, Janssens, Boet, & Felten, 2009).

Doel: Relationeel en seksueel gezond gedrag te bevorderen bij leerlingen.

Te raadplegen via: https://www.movisie.nl/interventie/je-lijf-je-lief

---

Baas over mijn eigen lijf – trainingspakket

Korte inhoud: Dit pakket is gemaakt voor mensen met een licht tot matige verstandelijke beperking. Dit trainingspakket bestaat uit drie DVD’s. Hierin worden de positieve en negatieve gevoelens rond aanraking verduidelijkt. Er wordt een training voorzien waar ze leren werken rond weerbaarheid. Het trainingspakket bevat naast de DVD’s ook ondersteunend spelmateriaal dat bestaat uit diverse beeldplaten en duimenspel. Aan dit materiaal wordt ook diverse verwerkingsopdrachten aan gekoppeld (van Andel, 1997).

Doel: Bevorderen van de weerbaarheid in situaties van (dreigend) seksueel misbruik.

Te raadplegen via: https://www.sensoa.be/materiaal/weerbaarheid-trainingspakket

---

Sociale afstand

Korte inhoud: Invulblaadjes waarbij men moet aangeven welke aanrakingen men ziet en welk gevoel men daarbij krijgt. Er worden enkele belangrijke afspraken aangehaald over toestemming (Vzw Tordale, z.j.).

Doel: Op een visuele manier stilstaan bij welke aanrakingen en belangrijke afspraken er zijn.

Te raadplegen via:

---

Wat is privé?

Korte inhoud: Invuloefening waarbij er enkele situaties worden beschreven, bevraagd wordt of het privé is en of je dit erg vond of niet (Vzw Tordale, z.j.).

Doel: Leren wat privé is en wat je kan vertellen.

Te raadplegen via:

---

Wat te doen als mensen over mijn grens gaan?

Korte inhoud: Invuloefening waarbij men aanduidt waar men graag wordt aangeraakt en waar niet. Er worden verschillende situaties afgebeeld en vervolgens gevraagd wat men ziet, hoe de mensen op de afbeelding zich voelen, of ze elkaar mogen aanraken en of het de juiste plaats is om te doen (Vzw Tordale, z.j.).

Doel: Leren kennen van de eigen grenzen en in welke situatie welke aanraking gepast is.

Te raadplegen via:

---

Weerbaarheid

Korte inhoud: Invuloefeningen waarbij er verschillende situaties worden afgebeeld. Er wordt gevraagd wat men ziet, of men dit fijn vindt of niet en hoe dit kan opgelost worden. Doorheen het documenten leert men hoe men duidelijk kan maken dat men het gedrag dat de ander stelt, niet fijn vinden (Vzw Tordale, z.j.).  

Doel: Leren wat men moet doen wanneer men wordt aangeraakt en dit niet wilt.

Te raadplegen via:

Momenteel zijn er nog geen koffers beschikbaar over het thema ‘weerbaarheid’

Hoe beoordeel je de situatie (Word-document Tordale – 3^de schijf)

Klik hier om te afbeeldingen te downloaden van het thema weerbaarheid